5 Haziran Dünya Çevre Günü kapsamında Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Çevre Sorunları Araştırma Merkezi (ÇEVSAM) ve Türkiye Marmara Belediyeler Birliği, "OMÜ Kampüsü'nde Sıfır Atık Uygulamaları ve Gelecek Hedefleri" adlı çevrim içi (on-line) farkındalık webinarı gerçekleştirdi.
ÇEVSAM Müdürü Prof. Dr. Yüksel Ardalı moderatörlüğünde düzenlenen webinarda; OMÜ Rektörü Prof. Dr. Yavuz Ünal, "Yaşanabilir Üniversitenin Gelecek Hedefleri"ne ilişkin açılış konuşmasında söz aldı.
Rektör Yavuz Ünal, yaşayan-yaşanabilir bir dünya ve gelecek nesilleri yetiştirmek için farkındalık oluşturmayı amaçladıklarını söyledi. Bu dünyanın insanlara emanet olduğunu belirten Rektör Ünal, "Kâinat bizim mülkümüz değil, yaşamamız için gerektiği kadar tüketmemiz ve tükettiğimiz ürünlerin de kimsenin konfor alanına zarar vermemesi gerekir. Bu nedenle Üniversitemizde sıfır atık uygulamasını hayata geçirdik." ifadelerini kullandı.
Rektör Ünal OMÜ’nün, sıfır atık uygulamalarıyla ülkemiz ve dünya için misyon üstlendiğinin altını çizerek "Geleceği doğrudan etkileyen ve yaşam imkânını ortadan kaldıracak bir sorunun çözümü konusunda misyon üstlenen akademisyenlerimizi ve öğrencilerimizi tebrik ediyorum." dedi.
Varlık nedeni insan olan çevre sorunlarının Dünya Çevre Günü münasebetiyle gündeme geldiğini ama yakın zamanda çok ciddi sıkıntılar doğurduğunu belirten Rektör Ünal, bu sorunun ileride büyüyerek daha fazla iklim değişikliği, küresel ısınma ve çölleşmeye neden olacağını dile getirdi.
Doğal dengenin bozulmasının temelinde insanın egoizminin bulunduğuna işaret eden Rektör Ünal, konuşmasına şöyle devam etti: "Temiz su kaynaklarına erişilememesi, doğal üretimin imkânsızlaşması gibi sorunların kaynağı bir varlık sorunudur, bu sorunun kaynağı ise insanın bencilliğidir. İnsanın kendisinden başka hiçbir şey düşünmeksizin kâinatı hunharca katletmesi ve doğal kaynaklarımızı yok etmesiyle ortaya çıkan bir sorundur. Örneğin tükettiğimiz bir ürünün paketini doğaya bıraktığımız zaman, bu atık yüzyıllarca dünyada kalmakta ve ekosistemin dengesinin bozulmasını hızlandırmaktadır."
OMÜ olarak sıfır atık konusunda bir farkındalığa ve bilinç inşasına ihtiyacımız olduğuna atıfta bulunan Rektör Ünal, konuşmasında çevre konusunda insanların kültür seviyesinin arttırılması gerektiği üzerinde durdu. Görevde bulunduğu 9 aylık süre içerisinde en fazla odaklandığı konulardan birisinin çevre olduğunu hatırlatan Ünal, sorunun, gelecek olan neslimizi ve bütün canlıları ilgilendirdiğini sözlerine ekledi.
Konuşmasını Üniversitede yaptıkları çalışmalara değinerek bitiren Rektör Ünal "Kampüsümüzdeki ormanlık alanların nitelikli bir ormana dönüşmesi için Orman Genel Müdürlüğü ile protokol imzaladık ve bu süreçte kampüsümüze yaklaşık olarak 3 binin üzerinde ağaç diktik." diye konuştu.
Daha sonra ise OMÜ ÇEVSAM Müdürü Prof. Dr. Yüksel Ardalı da “OMÜ’deki Sıfır Atık Uygulamaları” hakkında bilgiler paylaştı. Prof. Dr. Ardalı, 5 Haziran Çevre Günü'nün önemini vurguladıktan sonra "Doğanın sınırlarını zorlayarak dengesini bozuyoruz, zamanımız çok kalmadı. Bu nedenle doğa ve dünya ile barış imzalamalıyız, sorunu saptadık artık harekete geçip çözüm yolu bulmalıyız. Önceliğimiz; zararlı emisyon gaz azaltımı, net sıfır emisyon ve kaynak verimliliği ile yenilenebilir enerjiye geçiş için yol haritasının belirlenmesi olmalı ve bu noktada hızlıca hareket etmemiz gerekiyor. Doğru politikalar ile zararlı gazları hem azaltabilir hem de ekonomik zararı önlemiş oluruz. Şu ana kadar insanlık olarak üzerimize düşeni yapamadık, dünya için bir şeyler yapmalıyız, bizi kurtaracak eylemler gerekiyor." sözlerine yer verdi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Sıfır Atık Envanter ve Eğitim Çevre Müdürü Yüksek Mühendis Hülya Çakır ise "Sıfır Atık" ile ilgili bir sunum yaptı. Çakır, sıfır atığın hayatiliğine değindikten sonra bu hususta Türkiye’de gelinen nokta ile sıfır atık yaklaşımı, atık su ve emisyonun azaltılması, atıkların yeniden kullanılması ve kompostlanması ile geri kazanımının aciliyetine dikkat çekti. Üniversitede sıfır atık alışkanlıklarımızı geliştirmek için yapılabilecek faaliyetlere ilişkin örnekler sunan Çakır, pandemi ile ortaya çıkan maske ve hijyen konusunda da bilgiler aktardı.
Etkinlikte; Sağlık Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Özen Kulakaç, “Sıfır Atık ve Özgürleştirici Bilme”; Mimarlık Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Burcu Müderrisoğlu, “Yaşanabilir Üniversite Yerleşimi”; Eğitim Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Elif Omca Çobanoğlu, “Çevre Eğitimi”; Mühendislik Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Gediz Uğuz, “Laboratuvardan Kaynaklanan Atıkların Yönetimi”; Mühendislik Fakültesi Arş. Gör. Bilge Aydın Er, “Grafiklerle Sıfır Atık ve Sıfır Atık Gelecek Hedefleri”; Mühendislik Fakültesi doktora öğrencisi Yüksek Mühendis Özge Köksal, “Yeşil Üniversite Yaklaşımı” ve OMÜ Çevre Topluluğu Başkanı ve sıfır atık lideri Batuhan Ateşli ve sıfır atık liderleri Emre Candan ile Özge Öztürk, “Sıfır Atık Etkileşimi” üzerine sunumlar gerçekleştirdi.
Sunumlar dizisinin ilk konuşmacısı Dr. Öğr. Üyesi Burcu Müderrisoğlu, sürdürülebilir kampüslerin kentin yaşanabilir laboratuvarları olduğuna vurgu yaparak "OMÜ, Samsun nüfusunun yaklaşık yüzde 4'lük payını barındırması suretiyle birkaç mahallelik yaşayan evren-mikroevren olarak kentin gelişme hedeflerinde bir katalizör görevi üstlenmekte. Kampüste arazi tüketimini ihtiyaçlarımızla sınırlamalı ve doğal dengeyi koruyan bir tasarımın, yaşam döngüsünde yeniden kullanımıyla bu süreç takip edilmeli." değerlendirmesinde bulundu.
Katılımcılardan Yüksek Mühendis Özge Köksal, konuşmasında 1990'larda üniversitelerin yeşillendirilmesiyle gündeme gelen yeşil üniversite kavramına odaklanarak şu sözlere yer verdi: "Bahsettiğimiz 'Yeşil Üniversite' kavramı; çevreyi esas alarak sürdürülebilirliği uygulayan, sıfır karbon emisyonunu hedefleyen, su yönetimi ve tasarrufu yapabilen, çevre dostu ulaşım sistemlerini tercih eden, yenilenebilir enerji kaynakları kullanabilen, doğal kaynakların kullanımında çevreyi gözeten, geri dönüşüm odaklı, çevre ve canlı sağlığını ön planda tutan ve bunu eğitim ve araştırmalar ile destekleyen üniversite olarak tanımlanmıştı. Greenmetric üniversite sıralamasında yerleşim, su ve katı atık, enerji ve iklim değişikliği, ulaşım ve altyapı ile eğitim konuları değerlendirildiğinde yapılan çalışmalar neticesinde Üniversitemizin 2017’den itibaren yüzde 69'luk dilimden yüzde 44’lük dilime yükselmesi bizler adına ümit vericidir."
Arş. Gör. Bilge Aydın Er ise OMÜ'de sisteme ilişkin atık karakterizasyonunun Prof. Dr. Yüksel Ardalı liderliğinde yapılandırıldığını vurguladıktan sonra bu süreçle ilgili istatistikleri "Bu oranlar; yüzde 46 ambalaj atığı, yüzde 25 organik madde, yüzde 6 iri hacimli atık, yüzde 6 tıbbi atık, yüzde 4 tehlikeli atık ve yüzde 14 diğer atık şeklinde tespit edildi. Koordinatörümüz Prof. Dr. Yüksel Ardalı liderliğinde sıfır atık sisteminin Üniversitemizde kurulmasıyla atık miktarında yüzde 17'lik azalma oldu ve bu çalışmalar ışığında 2030 ile 2050 hedeflerini belirledik." sözleriyle dile getirdi.
"İnsan, hunharca kaynakları kullanıyorsa buna egosantrizm denir" diyen bir diğer konuşmacı Dr. Öğr. Üyesi Elif Omca Çobanoğlu, sözlerinin devamında "Hâlbuki doğaya saygılı, bunu ihtiyacı kadar kullanan bilinçli insanlar yetiştirerek eğitimi ön plana çıkarmalıyız. Çevresel farkındalık oluştururken bununla yeni beceriler kazanmak ve tabii ki bu becerileri kullanmak da ayrı önem taşıyor. Bizler de ÇEVSAM adına bu konularda pek çok etkinlik gerçekleştirdik." dedi.
Prof. Dr. Özen Kulakaç da "özgürleştirici bilme" kavramının atık yönetimindeki rolünü açıkladıktan sonra bu kavramı "Özgürlük; insanın kendi istemiyle hareket etmesidir ancak başka canlıların özgürlük alanına girdiğinde kendi sınırlarını belirlemesini de beraberinde getirmektedir. Özgürleştirici bilme, esasen eleştirel olmayı gerektiriyor ve çevre hareketleri bu anlamda 'özgürleştirici bilme'yi ihtiva etmekte. Özgürleşmiş insan, bilmenin ötesine geçerek farkındalık ve bilinçlenmesini eyleme geçirme boyutuna taşımalı ve problemleri bu yolla çözmelidir." şeklinde yorumladı.
Sıfır Atık liderleri Emre Candan ve Özge Öztürk, katıldıkları “OMÜ Sıfır Atık Liderleri Yetiştiriyor” projesinden bahsedip, mezun olduktan sonra, aldıkları eğitiminin önemini kavradıklarını vurgulayarak bu konuda algılarının açıldığını, çevrelerindeki kişileri de bilinçlendirdiklerini ve bu birikimi gelecek nesillere aktarmakla yükümlü olduklarını ifade ettiler.
Sunumların ardından ÇEVSAM Müdürü Prof. Dr. Ardalı tüm katılımcılara ve Rektör Prof. Dr. Yavuz Ünal'a, değerli katkılarından dolayı teşekkür ederek "Gelecekte hem Üniversitemiz hem de ülkemiz adına bu konularda katedilmesi gereken uzun bir yol var ve bunu el birliğiyle yapabiliriz. Rektör Bey gibi çevreye duyarlı ve bunu eyleme dönüştürebilen bir liderin olmasını da Üniversitemiz adına şans olarak görüyorum. Bizler de ÇEVSAM ekibi olarak her zaman çevreyi gözeten ve koruyan bir yaklaşım ve anlayışla çalışmalarımızı aksatmaksızın sürdüreceğiz. Tekrar, 5 Haziran Dünya Çevre Günü'nü kutluyor, Üniversitemiz ve ülkemiz için güzel gelişmelere vesile olmasını diliyorum." diye konuştu.
Etkinlik genel bir değerlendirmenin ardından sona ererken Rektör Prof. Dr. Yavuz Ünal, 5 Haziran Dünya Çevre Günü kapsamında kampüsün sıfır atık çalışmaları ve gelecek hedeflerini anlattığı bir video mesaj yayımladı.
Videoyu izlemek için: https://www.youtube.com/watch?v=vFCxVK_xH5A&t=2282s
WEBİNARI İZLEMEK İÇİN
LISTEN